H παράδοση των οικογενειακών επιχειρήσεων θέλει τη νέα γενιά συχνά να δουλεύει στην οικογενειακή επιχείρηση τα καλοκαίρια. Η τρέχουσα ανάγκη της αγοράς για μειωμένα κόστη απασχόλησης εντείνει αυτό το φαινόμενο. Είναι χρήσιμο λοιπόν να δούμε σε ποιο βαθμό αυτό είναι εποικοδομητικό και με ποιον τρόπο η εμπειρία αυτή έχει τα θεμιτά αποτελέσματα για όλους τους εμπλεκόμενους.
Ο λόγος για τον οποίο η οικογένεια θα έπρεπε να επιλέγει την καλοκαιρινή εργασία των νεότερων μελών της στην οικογενειακή επιχείρηση διαφέρει ανάλογα με την ηλικία. Πριν τελειώσουν τα παιδιά το Λύκειο, η ανάγκη για εξοικείωση με την επιχείρηση είναι σημαντική. Έτσι, η απόφαση για να την αναλάβουν ή όχι στο μέλλον θα είναι τεκμηριωμένη. Βοηθά, επίσης, στην επιλογή του αντικειμένου εκπαίδευσης που ταιριάζει στο παιδί και που είναι χρήσιμη για την επιχείρηση ταυτόχρονα. Ανάλογα δε με την ηλικία, μετατρέπεται σιγά-σιγά από παιχνίδι σε ενεργή συμμετοχή. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, ένα παιδί και ένας έφηβος πρέπει να έχουν χρόνο για όσα ζητά η ηλικία τους. Τέλος, δεν πρέπει ποτέ η αμοιβή της εργασίας αυτής να σχετίζεται με το χαρτζιλίκι. Με άλλα λόγια, το παιδί πρέπει να απολαμβάνει ότι θα απολάμβανε και αν δεν υπήρχε η οικογενειακή επιχείρηση.
Αν όμως μιλάμε για την περίοδο που τα νεότερα μέλη της οικογένειας σπουδάζουν ή μαθαίνουν κάποια τέχνη, τότε τα πράγματα είναι διαφορετικά. Αρκεί να απαντηθεί μια ερώτηση: Σε τι αποσκοπεί η εργασία; Αν αποσκοπεί περισσότερο στο να έχουμε φτηνά εργατικά τότε δεν έχουμε να πούμε πολλά, ειδικά αν η επόμενη γενιά έχει αποφασίσει να σπουδάσει κάτι που δεν σχετίζεται με την επιχείρηση. Αν αποσκοπεί περισσότερο στη σταδιακή ένταξη της επόμενης γενιάς στην παραγωγική διαδικασία της επιχείρησης, τότε υπάρχουν μερικά σημεία προσοχής.
Αρχικά, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι κάθε άνθρωπος χρειάζεται διακοπές. Και οι σπουδές ή τα μαθήματα είναι εργασία. Οπότε ο χρόνος απασχόλησης θα πρέπει να αφήσει περιθώρια ξεκούρασης. Επίσης, καλό θα ήταν να είναι ξεκάθαρη η εργασία της νεότερης γενιάς στην επιχείρηση, όπως αυτή που κάνει κάθε άλλος εργαζόμενος. Τα ξεκάθαρα όρια εκπαιδεύουν τον άνθρωπο και τον βοηθούν να εστιάσει στο αποτέλεσμα. Αυτό σημαίνει ότι αν υπάρχει η δυνατότητα, θα πρέπει να υπάρχει άλλος εργαζόμενος που θα επιβλέπει τον γιο ή την κόρη. Η δυναμική γονέα – παιδιού (ειδικά στο στάδιο της ενηλικίωσης) μπορεί να δημιουργήσει δυσάρεστες καταστάσεις και συναισθηματική φόρτιση που δεν σχετίζεται απαραίτητα με την εργασία. Ίσως δε η ενασχόληση με ένα συγκεκριμένο και μοναδικό έργο (project) να είναι η καλύτερη λύση, όπως για παράδειγμα η αναμόρφωση της ιστοσελίδας, η αλλαγή μηχανογράφησης ή η επιλογή νέου λογοτύπου. Και μην ξεχνάμε ότι μαθαίνουμε από τα λάθη μας. Συνεπώς οι γονείς πρέπει να τα επιτρέπουν.
Η συμβουλή μου προς τα παιδιά είναι να μην νομίζουν ότι τα γνωρίζουν όλα επειδή έκαναν 4-5 μαθήματα. Η γνώση προσθέτει στην εμπειρία και αντίστροφα. Πιο χρήσιμο είναι να προσπαθήσουν να κατανοήσουν την επιχειρηματική συμπεριφορά των γονιών τους μέσα από το πρίσμα των μαθημάτων τους. Η συμβουλή μου προς τους γονείς είναι να καταλάβουν ότι τα παιδιά τους μεγαλώνουν. Πριν είναι αργά. Αυτό σημαίνει γνώσεις και διαφορετικές απόψεις. Επίσης, μιας και τα παιδιά είναι η σημαντικότερη επένδυση των γονιών, δεν πρέπει σιγά-σιγά να έχουν την επιστροφή αυτής της επένδυσης; Για ποιο λόγο πληρώνει κάποιος την εκπαίδευση των παιδιών του αν δεν θέλει να επιστρέψουν τη γνώση στην επιχείρηση;
Συνοψίζοντας, οι διακοπές είναι μια μοναδική ευκαιρία για την περαιτέρω ωρίμανση της σχέσης νέας γενιάς και οικογενειακής επιχείρησης. Αν και οι περισσότεροι το βλέπουν απλά σαν κάλυψη συγκεκριμένων εποχιακών αναγκών, στην πραγματικότητα συντελείται μια σημαντική αλλαγή στην επιχείρηση. Καλό είναι συνεπώς να προετοιμάζονται όλοι για αυτήν με τον καλύτερο τρόπο. Δεν είναι πολυτέλεια η σωστή οργάνωση της καλοκαιρινής εργασίας. Είναι μια σημαντική και στρατηγικής σημασίας επέμβαση στην καθημερινότητα της οικογενειακής επιχείρησης. Οπότε, αν κάποια από τα παραπάνω σημεία προσοχής δημιουργεί πρόβλημα, μήπως θα ήταν χρήσιμο η επόμενη γενιά να βρει εργασία σε άλλη επιχείρηση; Μήπως είναι χρήσιμο να μάθει να λειτουργεί και σε διαφορετικό επαγγελματικό περιβάλλον, όπου δεν είναι η μελλοντική ιδιοκτήτρια;
Από ότι φαίνεται λοιπόν, η καλοκαιρινή εργασία στην οικογενειακή επιχείρηση δεν είναι κάτι τόσο απλό όσο πολλοί εκτιμούν. Καλό καλοκαίρι και καλή δουλειά.
Άρθρο του Αλέξη Κομσέλη, ειδικού σε θέματα οικογενειακών επιχειρήσεων και ιδρυτή του familybusiness.gr
Πηγή: www.kariera.gr