Iδρύονται χωρίς αρχικό κεφάλαιο, ταχύτερα και φθηνότερα. Είναι οι Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες, οι αποκαλούμενες και «του ενός ευρώ».
«Εσείς τι θέλετε;»
«Για μια σύσταση εταιρείας του ενός ευρώ παρακαλώ». Αν τον περασμένο Ιούνιο εξέφραζες στην «Υπηρεσία μιας Στάσης» -τον φορέα στον οποίο απευθύνονται πλέον όσοι θέλουν να μπουν στον επιχειρηματικό στίβο- ανάλογο αίτημα, θα σε κοίταζαν (τουλάχιστον) περίεργα. Η πρακτική δεκαετιών όριζε ότι, για να φτιάξεις εταιρεία, θα έπρεπε να βάλεις «κεφάλαιο» μερικών δεκάδων χιλιάδων ευρώ, πληρώνοντας τους ανάλογους φόρους, να απευθυνθείς υποχρεωτικά σε συμβολαιογράφο για το καταστατικό και να οπλιστείς με υπομονή για να αντεπεξέλθεις στις γραφειοκρατικές διαδικασίες που απαιτούνταν μέχρι να πάρεις τον ΑΦΜ στα χέρια σου. Με το που άλλαξε το νομοθετικό πλαίσιο και προσαρμοστήκαμε -με καθυστέρηση ετών- στα ευρωπαϊκά δεδομένα, η εικόνα άλλαξε. Κανείς πλέον δεν σε κοιτάζει περίεργα αν ζητήσεις να φτιάξεις επιχείρηση χωρίς κεφάλαιο, διότι αυτό πλέον αποτελεί τον κανόνα. Μέσα σε 15 μήνες οι ιδρύσεις Ιδιωτικών Κεφαλαιουχικών Εταιρειών, όπως είναι ο νομικός όρος των «εταιρειών του ενός ευρώ», έγιναν δύο και τρεις φορές περισσότερες από τις συστάσεις ανωνύμων εταιρειών και ΕΠΕ. Ηδη έχουν πάρει ΑΦΜ τουλάχιστον 2.274 ΙΚΕ, όπως προκύπτει από τα μητρώα της Κεντρικής Ενωσης Επιμελητηρίων, ενώ από τις αρχές Αυγούστου άνοιξε ο δρόμος και για τη μετατροπή υφιστάμενων επιχειρήσεων από την τωρινή τους μορφή (ομόρρυθμη ή ετερόρρυθμη εταιρεία) στην καινούργια. Μόνο στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Αθήνας (ΕΒΕΑ) έχουν δρομολογηθεί τουλάχιστον 280 μετατροπές από τον Αύγουστο (όταν και επιτράπηκε) μέχρι σήμερα.
Από παιδότοποι μέχρι νανοτεχνολογία
Τι κάνουν αυτές οι επιχειρήσεις; Οπως προκύπτει από τις (υποχρεωτικές πια) εγγραφές στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ), οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν σχεδόν τα πάντα. Από τις «παραδοσιακές» χονδρεμπορικές και λιανεμπορικές εργασίες μέχρι την ανάπτυξη ιστοσελίδων στο Διαδίκτυο, την παροχή ιατρικών υπηρεσιών, τη λειτουργία παιδικών σταθμών ή ακόμη και χαρτοπαικτικής λέσχης. Κουκλοθέατρα, πάρκα αναψυχής, παιδότοποι, κέντρα ευεξίας, υπηρεσίες έρευνας και πειραματικής ανάπτυξης στη νανοτεχνολογία, υπηρεσίες διαφημιστικής εκμετάλλευσης πλωτών εξεδρών – οι διαφορετικοί κωδικοί δραστηριότητας υπερβαίνουν ήδη τους 3.000.
Γιατί τέτοια έξαρση; Σύμβουλοι επιχειρήσεων στους οποίους απευθυνθήκαμε συμφωνούν στο ότι οι εταιρείες του ενός ευρώ κοστίζουν λιγότερο τόσο κατά τη σύσταση όσο και κατά τη διαχείρισή τους, συγκριτικά με τις ανώνυμες εταιρείες ή τις ΕΠΕ. Επίσης, αφήνουν μεγαλύτερα περιθώρια στους μετόχους να αποφασίσουν πώς θα μοιράσουν μερίδια, κέρδη και υποχρεώσεις. Οι μέτοχοι απαλλάσσονται από την υποχρέωση να ασφαλιστούν στον Οργανισμό Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών, ενώ μπορούν να «θωρακίσουν» την προσωπική τους περιουσία σε περίπτωση που η εταιρεία χρεοκοπήσει.
Ο Μπάμπης Καράμπελας, φοροτεχνικός και σύμβουλος επιχειρήσεων, το γραφείο του οποίου έχει ήδη προχωρήσει στη σύσταση δεκάδων ΙΚΕ, αναλύει τα πλεονεκτήματα της νέας εταιρικής μορφής:
• Η εταιρεία μπορεί να συστηθεί χωρίς οι εταίροι να βάλουν το χέρι στην τσέπη ή να αναζητήσουν κεφάλαιο για να υλοποιήσουν μια ιδέα (σ.σ.: οι Α.Ε. χρειάζονται κεφάλαιο τουλάχιστον 24.000 ευρώ). Αν γίνει σύσταση με το ελάχιστο δυνατό κεφάλαιο του ενός ευρώ, αυτομάτως ο φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου -η καταβολή του οποίου είναι υποχρεωτική σε όλες τις μορφές εταιρειών- περιορίζεται στο ένα λεπτό του ευρώ. Αν, παρά το ότι δεν υπάρχει υποχρέωση για καταβολή άνω του ενός ευρώ, οι ενδιαφερόμενοι θελήσουν να εισφέρουν κεφάλαιο, ο νόμος τούς δίνει το δικαίωμα να αποκτήσουν ποσοστόμε όποιον τρόπο το επιθυμούν. Μπορούν να δηλώσουν ότι θα προσφέρουν την εργασία τους (η οποία θα εκτιμηθεί σε χρήμα και θα «μεταφραστεί» σε ποσοστό της εταιρείας) ή ότι θα λειτουργήσουν ως «εγγυητές» της επιχείρησης μέχρι ένα ποσό. Και αυτή η «εγγύηση» μπορεί να τους εξασφαλίσει ποσοστό στην επιχείρηση.
• Τα τέλη είναι πολύ μικρότερα. Υποχρεωτική είναι μόνο η καταβολή του τέλους καταχώρισης στο ΓΕΜΗ (10 €), του κόστους εγγραφής στο επιμελητήριο (41 € στο ΕΒΕΑ) και του γραμματίου για τη σύσταση της εταιρείας (περίπου 70 €). Ακόμη και το καταστατικό της εταιρείας μπορεί να φτιαχτεί με ιδιωτικό έγγραφο, χωρίς να απαιτείται η συνδρομή συμβολαιογράφου – η οποία είναι υποχρεωτική στις Α.Ε. και τις ΕΠΕ.
Στην πράξη, βέβαια, όσοι θέλουν να φτιάξουν εταιρεία του ενός ευρώ απευθύνονται είτε σε ένα λογιστικό γραφείο για να κινήσει τη διαδικασία είτε σε έναν συμβολαιογράφο, ο οποίος λειτουργεί και ως «υπηρεσία μιας στάσης» (αυτό σημαίνει ότι μπορεί να αναλάβει τα πάντα μέχρι να αποκτήσει η εταιρεία τον ΑΦΜ). Αν κάποιος επέλεγε αντί για ΙΚΕ να φτιάξει μια ΕΠΕ ή μια Α.Ε., θα έπρεπε, εκτός από τον φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου, να πληρώσει υποχρεωτικά και τον συμβολαιογράφο συν τα 300 € που καταβάλλονται στη νομαρχία για την πιστοποίηση του κεφαλαίου (σε περίπτωση σύστασης Α.Ε.) και άλλα έξοδα.
• Η ετήσια δαπάνη για τη λειτουργία της εταιρείας είναι οικονομικότερη. Μόνο για τη δημοσίευση του ισολογισμού στο ΦΕΚ (υποχρεωτική για Α.Ε. και ΕΠΕ) απαιτούνται τουλάχιστον 840 ευρώ το χρόνο σε παράβολα, δαπάνη που δεν ισχύει για τις ΙΚΕ. Επίσης, για τις εταιρείες του ενός ευρώ η όποια μετα βολή κοστίζει 10 ευρώ (μόνο το ποσό που εισπράττει το ΓΕΜΗ για τη δήλωση της μεταβολής), ενώ στις Α.Ε. τουλάχιστον 300 ευρώ. Ακόμη και η συνδρομή στο επιμελητήριο είναι τουλάχιστον διπλάσια για μια Α.Ε. συγκριτικά με μια ΙΚΕ.
• Στον ΟΑΕΕ (πρώην ΤΕΒΕ) ασφαλίζεται υποχρεωτικά μόνο ο διαχειριστής της ΙΚΕ ή ο μοναδικός εταίρος σε περίπτωση σύστασης μονοπρόσωπης επιχείρησης. Για τους εταίρους η ασφάλιση είναι προαιρετική, κάτι που δεν ισχύει ούτε στις ομόρρυθμες ούτε στις Ανώνυμες Εταιρείες. Και μόνο αυτό το πλεονέκτημα θεωρείται αρκετό από πολλούς οι οποίοι δεν θέλουν να καταβάλλουν τα 250 – 400 ευρώ στον οργανισμό. Ωστόσο, αυτό το «πλεονέκτημα» είναι πιθανό να επανεξεταστεί το επόμενο διάστημα καθώς, βάσει μνημονίου, ο ΟΑΕΕ πρέπει να περιορίσει τις εξαιρέσεις από την ασφάλιση προκειμένου να τονώσει τα έσοδά του.
• Στις Ο.Ε. και τις Ε.Ε. οι εταίροι εγγυώνται με την ατομική τους περιουσία, ακόμη και με το σπίτι τους, για τις οικονομικές υποχρεώσεις της εταιρείας. Στις ΙΚΕ αυτή η υποχρέωση περιορίζεται στο ύψος του κεφαλαίου. Αυτό σημαίνει λιγότερο άγχος, σε περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά.
• Η λήψη απόφασης σε μια ΕΠΕ απαιτεί διπλή πλειοψηφία. Δηλαδή, αν οι εταίροι είναι πέντε, θα πρέπει να συμφωνήσουν οι τρεις και ταυτόχρονα να κατέχουν άνω του 51% της εταιρείας. Αυτό δυσχεραίνει τη λειτουργία της επιχείρησης, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις η απουσία έστω και ενός εταίρου μπορεί να μπλοκάρει τις διαδικασίες της εταιρείας. Στις ΙΚΕ, τέτοιο εμπόδιο δεν υπάρχει. Οποιος έχει το μεγαλύτερο μερίδιο λαμβάνει και την απόφαση.
Τα αρνητικά των ΙΚΕ
«Οι εταιρείες του “ενός ευρώ” έχουν, λογιστικά, όλες τις υποχρεώσεις μιας ανώνυμης εταιρείας ή μιας, επισημαίνει από την πλευρά του ο Δαμιανός Ευστρατιάδης, σύμβουλος επιχειρήσεων, και προσθέτει: «Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα πρέπει να τηρούνται διπλογραφικά βιβλία, να συντάσσεται ισολογισμός και να τηρείται ταμείο στην επιχείρηση. Οι προσωπικές εταιρείες, ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες, όταν τηρούνται απλογραφικά τα βιβλία τους, δεν έχουν τέτοιες υποχρεώσεις, οι οποίες συνεπάγονται περισσότερο κόπο για τον λογιστή της επιχείρησης και, κατά συνέπεια, υψηλότερο κόστος για την εταιρεία σε σχέση με μια ατομική ή προσωπική επιχείρηση».
Υπάρχει και το ζήτημα της φορολόγησης των κερδών. Οι ΙΚΕ φορολογούνται ακριβώς όπως οι Α.Ε. και οι ΕΠΕ, τονίζει ο κ. Ευστρατιάδης. Δηλαδή, πληρώνουν φόρο 26% για το σύνολο των κερδών τους και 10% επιπλέον για τα κέρδη που θα διανείμουν ως μέρισμα. Αντίθετα, οι ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες που τηρούν βιβλία εσόδων-εξόδων (απλογραφικά) -κάτι που αποτελεί και τον κανόνα- φορολογούνται με 26%, εφόσον έχουν κέρδη έως 50.000 ευρώ, και 33% αν παρουσιάζουν ακόμη μεγαλύτερη κερδοφορία. Είναι προφανές ότι οι ΙΚΕ φορολογούνται αναλογικά περισσότερο σε σχέση με τις Ο.Ε. και τις Ε.Ε., όταν τα κέρδη είναι μικρότερα των 50.000 ευρώ.
Να σημειωθεί πάντως ότι στα σχέδια της κυβέρνησης περιλαμβάνεται η μείωση του φορολογικού συντελεστή για τα νομικά πρόσωπα στο 15%, εξαγγελία η οποία, από τη στιγμή που υλοποιηθεί, θα εξαλείψει το φορολογικό «μειονέκτημα» των εταιρειών του ενός ευρώ, συγκριτικά πάντοτε με τις Ο.Ε. και τις Ε.Ε.
Η διαδικασία
Για να συστήσεις εταιρεία του ενός ευρώ, απευθύνεσαι στην Υπηρεσία μιας Στάσης, η οποία μπορεί να βρίσκεται είτε σε επιμελητήριο, είτε σε εξουσιοδοτημένο ΚΕΠ, είτε σε κάποιον συμβολαιογράφο. Δεν απαιτείται η παρουσία του ενδιαφερομένου, καθώς τη διαδικασία μπορεί να κινήσει ένας λογιστής ή ο συμβολαιογράφος με μια απλή εξουσιοδότηση. Προηγουμένως, πρέπει να έχει συνταχθεί το καταστατικό, να έχουν αποφασιστεί η έδρα και η επωνυμία, τα ποσοστά κάθε εταίρου και το κεφάλαιο που θα εισφέρει ο καθένας. Το καταστατικό μπορεί να είναι ένα ιδιωτικό έγγραφο.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι εταίροι να μη χρωστούν στην εφορία, διαφορετικά ηδιαδικασία «παγώνει» μέχρι να τακτοποιηθούν οι οφειλές. Ασφαλιστική ενημερότητα δεν απαιτείται. Την επικοινωνία με τους φορείς που εμπλέκονται για τη σύσταση της εταιρείας (εφορία, ΟΑΕΕ, ΓΕΜΗ) την αναλαμβάνει ο υπάλληλος της υπηρεσίας μιας στάσης. Αν παρ’ όλα αυτά ο ενδιαφερόμενος προσκομίσει τα δικαιολογητικά ο ίδιος (π.χ. φορολογική ενημερότητα ή χαρτί ασφάλισης του διαχειριστή στον ΟΑΕΕ κ.λπ.), η διαδικασία επιταχύνεται. Η ΙΚΕ μπορεί να πάρει ΑΦΜ το νωρίτερο σε επτά ημέρες, όπως επισημαίνουν αρμόδια στελέχη του ΕΒΕΑ. Στην πράξη, ένα σύνηθες διάστημα είναι τουλάχιστον δύο με τρεις εβδομάδες.
Πηγή: kathimerini.gr – Άρθρο του Θάνου Τσίρου